Bodźce Ekonomiczne
Zespół czynników ekonomicznych mających wywoływać lepsze ilościowo i jakościowo efekty pracy; najprostsze b.e. to premie i nagrody finansowe; rzeczywista wartość b.e. jest dyskusyjna i zależy od struktury całej gospodarki, rodzaju pracy, wykształcenia pracowników itd.; część ekonomistów uważa, że b.e. są samoistnie wytwarzane przez reguły wolnego rynku (np. konkurencję), nie sprawdzają się natomiast w gospodarce centralistycznej, nakazowo-rozdzielczej (Sait "Encyklopedia w INTERIA.PL").
W zachowaniu konsumenta dążącego do zaspokojenia swoich potrzeb, szczególne znaczenie wydają się odgrywać bodźce ekonomiczne, współokreślające sytuację gospodarczą. „W sposób wymierny dowodzą one istnienia ograniczonych zasobów zarówno w gospodarce kraju, jak i gospodarstwie domowym konsumenta”. Jako czynniki obiektywne stwarzają one jednocześnie podstawy, głównie materialne do podejmowania decyzji i dokonywania wyboru (Śleszyńska-Świderska, A.).
Umożliwienie podmiotom gospodarczym wyboru najbardziej korzystnej z ich punktu widzenia reakcji na określone bodźce odróżnia instrumenty ekonomiczne od instrumentów prawno administracyjnych, mających bezpośredni wpływ na zachowania podmiotów. Metody regulacji bezpośredniej przyjmują najczęściej postać nakazów lub zakazów określających sposób lub intensywność korzystania z zasobów środowiska przyrodniczego. W przypadku instrumentów ekonomicznych odpowiednie bodźce przekazywane są za pomocą rynku, dlatego też instrumenty te zaliczane są do pośrednich metod regulacji stanu środowiska. Do instrumentów ekonomicznych zalicza się często te instrumenty które oddziałują na koszty lub ceny rynkowe w celu wywołania określonych zachowań. Instrumenty te mogą wpływać na koszty lub ceny produktów (np. toreb plastikowych), usług (związanych np. z wywozem odpadów), czynników produkcji (np. zasobów naturalnych) lub zanieczyszczenia środowiska. Instrumenty ekonomiczne dostarczają zatem odpowiednich sygnałów cenowych zarówno konsumentom, jak i producentom. W literaturze podkreśla się również to, że instrumenty ekonomiczne, wykorzystując mechanizm cenowy, prowadzą do internalizacji kosztów zewnętrznych. Internalizacja ta polega na włączeniu kosztów zewnętrznych do rachunku kosztów wewnętrznych podmiotów odpowiedzialnych za zanieczyszczenie środowiska (Ptak, M.).
⠀ Sait
⠀ Śleszyńska-Świderska, A. (2017). Zachowania polskich konsumentów w warunkach globalnego kryzysu gospodarczego. Retrieved from: https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/6767/1/A_Sleszynska-Swiderska_Zachowania_polskich_konsumentow.pdf
⠀ Ptak, M. (2009). Wybrane zagadnienia związane z funkcjonowaniem instrumentów ekonomicznych polityki ekologicznej. Wydawnictwo Wałbrzyskiej Wyższej Szkoły Zarządzania i Przedsiębiorczości w Wałbrzychu, 22. Retrieved from: http://www.pracenaukowe.wwszip.pl/