Decentralizacja
Proces zmierzający do przeniesienia odpowiedzialności i niektórych zadań z centralnych organów władzy na organa niższego stopnia (Wielki słownik języka polskiego).
Proces przekazywania przez organy centralne zadań i kompetencji jednostkom administracji publicznej niższego stopnia, łącznie z rozszerzeniem zakresu ich uprawnień do samodzielnego podejmowania rozstrzygnięć, głównie w dziedzinie ekonomicznej, społecznej i administracyjnej (Internetowa encyklopedia PWN).
Również zespół elementów organizacyjnych, charakteryzujących sytuację prawną jednostek państwowych powstałą w wyniku tego procesu (Internetowa encyklopedia PWN).
Decentralizacja ze względu na podział i przekazywanie uprawnień dzieli się na decentralizację pionową i poziomą.
• Decentralizacja pionowa opisuje rozkład uprawnień decyzyjnych pośród liniowej kadry kierowniczej. W obszarze tym mamy do czynienia z problematyką dotyczącą: ile przenieś uprawnień decyzyjnych na niższe szczeble kierownicze, jak w danych warunkach mieć kontrolę nad niższymi szczeblami oraz jak daleko dokonać przesunięcia w dół hierarchii. Z bardzo głęboką decentralizacją mamy do czynienia na przykład przy przekształcaniu zakładów produkcyjnych przedsiębiorstwa wielozakładowego w centra zysku. Obszar uprawnień kierowników takich zakładów zostaje poszerzony i odpowiadają oni już nie tylko za bieżące działania produkcyjne, czy efektywność produkcji, ale za długookresową rentowność produkcji danego typu wyrobów. To zmusza kierowników do pogłębionej analizy ekonomicznej, do analizy zagadnień rynkowych i sprzedaży, rozwoju i doskonalenia produktu oraz umiejętnej polityki inwestycyjnej. Dyrekcja takich zakładów zapewnia sobie kontrolę poprzez ocenianie i aprobowanie planów finansowych, inwestycyjnych, inwestycyjnych zakresie badań i rozwoju.
• Decentralizacja pozioma określa rozkład uprawnień decyzyjnych w pozostałej strukturze organizacji (w rdzeniu operacyjnym, technostrukturze, jednostkach pomocniczych). Tworząc ten obszar odpowiadamy na pytanie: ile władzy przekazać specjalistom sztabowym i specjalistom na stanowiskach wykonawczych, a ile odebrać kierownikom liniowym. Odbierając znaczną część zadania kierownikowi działu projektowego i przekazując zadanie koordynowania pracy zespołu projektowemu na czas opracowywania projektu najlepszemu specjaliście w tej dziedzinie, decentralizujemy władzę horyzontalnie. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy uprawnienia do ustalania standardów kwalifikacyjnych zostają przeniesione na stanowiska organizacyjne specjalistów działu kadr. W ten sposób kierownicy wszystkich jednostek organizacyjnych, tak sztabowych, jak i liniowych, pozbawieni są w znacznym stopniu wpływu na dobór własnych pracowników (Encyklopedia Zarządzania).
⠀ Wielki słownik języka polskiego. Retrieved from: https://wsjp.pl/haslo/podglad/98641/decentralizacja
⠀ Internetowa encyklopedia PWN. Retrieved from: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/decentralizacja;3891216.html
⠀ Encyklopedia Zarządzania. Retrieved from: https://mfiles.pl/pl/index.php/Decentralizacja