Ekolingwistyka

Określenie lingwistyki, która zapożycza od ekologii swoje pojęcia i metody badawcze oraz bada przy ich pomocy wszelkie zjawiska językowe i zjawiska związane z mową ludzką (langue i parole)”, np. przejmuje od ekologii jej fundamentalne pojęcie ekosystemu. (Wendland, Z.).
Badacze są zgodni co do tego, że kluczowym pojęciem ekolingwistyki jest holizm . Zgodnie z nim języki nie funkcjonują w wyizolowanych i autotelicznych systemach, ale są częścią naturalnego otoczenia, w którym wchodzą w relacje z czynnikami osobowymi, sytuacyjnymi, kulturowymi oraz społecznymi wpływającymi na ich ewolucję zarówno od strony ontogenezy, jak i filogenezy. (Sujecka-Zając, J.).
Z tej konstatacji wynika szereg konsekwencji dla badacza-ekolingwisty (tamże):
- rygorystyczne uwzględnianie cech kontekstowych języka, które są zarówno osobowo-sytuacyjne jak i społeczno-kulturowe; w analizach pozostających w nurcie ekolingwistycznym należy zatem łączyć dane językowe z kompleksową całością ujmującą sytuacyjne umocowanie użytkownika języka wraz z cechami społeczno ekonomicznymi i społeczno-kulturowymi danego obszaru;
- podejście holistyczne wyklucza jakikolwiek redukcjonizm na wzór dualizmu kartezjańskiego, wszystko jest częścią niepodzielnej całości, a ekolingwista opisuje zjawiska językowe uwzględniając ich wzajemne połączenia, współzależność oraz interakcje;
podkreślenie wartości płynącej z różnorodności; ekolingwistyka posługuje się modelem opisowym, w którym ważne miejsce zajmują cechy specyficzne, wyjątkowe, szczególne, a nie poszukiwanie uniwersaliów czy cech nadrzędnych, co ją odróżnia od socjolingwistyki czy analizy konwersacyjnej;
- podejście holistyczne prowadzi w stronę ogólnych teorii systemów, koncepcji systemów otwartych, emergencji i dynamiki nieliniowej; język odgrywa tu ważną rolę mediatora pomiędzy ekosystemem naturalnym i kulturowym. (Sujecka-Zając, J.).

Źródła:

⠀ Wendland, Z. (2000). Ekologia lingwistyczna, czyli o mozliwosciach ksztaltowania ekologicznej swiadomosci za posrednictwem zmian w sferze jezyka. Sylwan, 144(10), 107-119. Retrieved from: http://agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-article-73

⠀ Sujecka-Zając, J. (2020). Czy jesteśmy gotowi na ekoglottodydaktykę w polskim kontekście edukacyjnym?. Neofilolog, (55/1), 11-26. Retrieved from: https://pressto.amu.edu.pl/index.php/n/article/view/24652