Synergetyka

Dziedzina badań z pogranicza fizyki, chemii, biologii i nauk techn. zajmująca się właściwościami układów dynamicznych, w których lokalnie występuje zjawisko wzrostu miary wewn. organizacji (malenia entropii) (Internetowa Encyklopedia PWN).

Do powstania s. przyczyniły się zarówno obserwacje świata istot żywych, jak i rozwój cybernetyki, a zwłaszcza teorii układów samouczących się (uczenie automatyczne) i samoorganizujących się. Istotne znaczenie dla nauk. wyjaśnienia podstaw samoorganizacji miały prace I. Prigogine’a poświęcone termodynamice procesów nieodwracalnych. Spontaniczna samoorganizacja układu fiz., pozornie sprzeczna z drugą zasadą termodynamiki, w rzeczywistości jest możliwa dzięki wymianie informacji między układem a jego otoczeniem i odbywa się kosztem wzrastającej entropii otoczenia. S. na gruncie podstawowych praw fizyki zmierza m.in. do wyjaśnienia fenomenu spontanicznego formowania się złożonych, zdolnych do samoreprodukcji związków org., a w dalszej perspektywie — powstania życia, biol. morfogenezy oraz rozwoju istot inteligentnych (Internetowa Encyklopedia PWN).
Synergetyka obejmuje obszar, który jest właściwością kilku ministerstw: Energii, Infrastruktury i Budownictwa; Rolnictwa; Środowiska (Bąk, T.).
Dla Richarda Buckminstera Fullera synergetyka jest empirycznym studium systemów w transformacji, z naciskiem na zachowania całego system, które nie mogą być przewidziane na podstawie zachowań każdego ze składników z osobna, w tym uwzględniając rolę człowieka jako zarówno uczestnika jak i obserwatora. Ponieważ systemy są identyfikowane w każdej skali od poziomu najmniejszej jednostki do kosmicznego, a ludzkość zarówno artykułuje zachowanie tych systemów jak też i sama jest z tych systemów złożona, synergetyka jest bardzo szeroką dyscypliną. Obejmuje szeroki zakres studiów naukowych i filozoficznych w tym geometrię czworościanów i najgęstszego upakowania kul, termodynamikę, chemię, psychologię, biochemię, ekonomię, filozofię i teologię (Lenartowicz, K.).

Źródła:

Internetowa Encyklopedia PWN. Retrieved from: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/synergetyka;3982080.html

Bąk, T. (2018). C-GEN-synergiczna multitechnologia dla potrzeb przebudowy polskiej gospodarki. Nowa Energia. Retrieved from: https://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.baztech-29838585-e5bb-44c2-b79c-b2faef80f65b/c/NE_2_2018_20-22.pdf

Lenartowicz, K. (2017). Synergetyka a planowanie urbanistyczne i projektowanie architektoniczne. Budownictwo i Architektura, 16(1), 199-212. Retrieved from: https://www.ceeol.com/search/article-detail?id=869862