Kalorymetr
Przyrząd służący do pomiaru ilości ciepła wydzielanego lub pochłanianego podczas reakcji chemicznych i fizycznych (Wielki słownik języka polskiego).
Przyrząd do pomiaru ilości ciepła wydzielonego lub pochłoniętego przez układ podczas przemiany fiz. lub chem. (kalorymetria) (Internetowa Encyklopedia PWN).
Składa się na ogół z 2 części: właściwego układu kalorymetrycznego, w którym przebiega badany proces, i z płaszcza. Istnieje wiele rodzajów kalorymetrów stosowanych w zależności od zakresu temperatury, w której przeprowadza się pomiar, mierzonej ilości ciepła, czasu trwania procesu, wymaganej dokładności pomiaru. W k. nieizotermicznych mierzy się zmianę temperatury ciała o znanej pojemności cieplnej, np. cieczy (kalorymetry cieczowe), w k. izotermicznych — masę ciała ulegającego przemianie fazowej (np. topnieniu) wskutek odprowadzania lub doprowadzania ciepła (np. kalorymetr lodowy); efekty cieplne procesów długotrwałych oraz przebiegających w temperaturze znacznie wyższej od pokojowej mierzy się w k. adiabatycznych, w których jest utrzymywana taka sama temperatura układu kalorymetrycznego i płaszcza (Internetowa Encyklopedia PWN).
Podstawową częścią k. przeznaczonego do pomiarów ciepła spalania jest bomba kalorymetryczna; jest to szczelnie zamykany stalowy cylinder (z doprowadzeniem tlenu, odprowadzeniem gazów po spaleniu); wewnątrz zawiesza się naczynko (np. kwarcowe) z próbką substancji o znanej masie; bomba z próbką zostaje umieszczona w kalorymetrze wypełnionym wodą; do bomby wtłacza się tlen, a przez przechodzący przez nią drut żarowy przepuszcza prąd inicjujący zapalenie się próbki; po zmierzeniu przyrostu temperatury wody w kalorymetrze można obliczyć ciepło spalania; w podobny sposób można mierzyć efekty cieplne reakcji rozkładu, syntezy, uwodorniania i in. (pierwszą bombę kalorymetryczną skonstruował 1869 M. Berthelot) (Internetowa Encyklopedia PWN).
Pomiar ilości ciepła wydzielającego się podczas różnych procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych polega na określeniu: zmiany temperatury ciała o znanej pojemności cieplnej, zmiany ilości masy substancji, która przeszła z jednej fazy w drugą oraz ilości rozproszonej energii elektrycznej lub mechanicznej przekształconej w ciepło. Ilości ciepła mierzy się w kalorymetrach o odpowiedniej budowie obieranej w zależności od zakresu temperatur, w których przeprowadza się pomiar, od ilości mierzonego ciepła oraz od wymaganej dokładności uzyskiwanych wyników. Układ kalorymetru stanowią wszystkie jego części, pomiędzy które rozkłada się mierzona ilość ciepła. Zakres temperatur, w których mierzy się ilość ciepła, we współczesnej kalorymetrii jest szeroki, zawiera się bowiem w przedziale od około 4 do 4000 K (Dąbrowski, M., & Ogonowska-Schweitzer, E.).
Wielki słownik języka polskiego. Retrieved from: https://wsjp.pl/haslo/podglad/98148/kalorymetr
Internetowa Encyklopedia PWN. Retrieved from: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/kalorymetr;3919382.html
Dąbrowski, M., & Ogonowska-Schweitzer, E. (2001). Rozwój układów do kalorymetrycznego pomiaru strat mocy maszyn elektrycznych. Zeszyty Naukowe. Elektryka/Politechnika Śląska, 87-94. Retrieved from: http://delibra.bg.polsl.pl/Content/61134/BCPS-66825_2001_