Czujnik

To część urządzenia reagująca na pojawianie się określonego bodźca lub zmianę mierzonej wielkości i informująca o tym (Wielki słownik języka polskiego).

To uządzenie lub substancja, w których pod działaniem bodźców (np. promieniowania, zmian temperatury), pochodzących od badanego obiektu, zachodzą zmiany dostarczające informacji o tym obiekcie (Internetowa Encyklopedia PWN).
To element wejściowy systemu przetwarzania informacji, np. urządzenia pomiarowego, przetwarzający wejściową (oznaczaną, mierzoną) wielkość fiz., chem. lub biol. (sygnał wejściowy czujnika) na użyteczną wielkość wyjściową (sygnał wyjściowy czujnika, zw. też sygnałem pomiarowym), z zachowaniem informacji o przebiegu i wartościach charakterystycznych tej pierwszej (Internetowa Encyklopedia PWN).
W większości czujników można wyraźnie wyodrębnić człony: detektorowy (receptorowy) i przetwarzający. Z przetwarzaniem wielkości wejściowej na wyjściową wiąże się na ogół przemiana jednego rodzaju energii w inną; różne rodzaje energii są bowiem związane z przetwarzanymi wielkościami, np. energia mech. — z przesunięciem, prędkością, przyspieszeniem, siłą, ciśnieniem; energia termiczna — z ilością ciepła, temperaturą; energia promieniowania — z mocą promieniowania, luminancją; energia elektr. — z natężeniem prądu elektr., napięciem elektr., rezystancją; energia magnet. — z indukcją lub natężeniem pola magnet.; energia chem. — ze stężeniem lub aktywnością substancji (Internetowa Encyklopedia PWN).
Systemy pomiarowe w urządzeniach wytwórczych wykorzystują różne czujniki i elementy wykonawcze do pomiaru i manipulowania układami mechanicznymi. Czujniki mają wiele cech, które wpływają na ich możliwości pomiarowe oraz ich przydatność dla konkretnej aplikacji (W czujnikach analogowych każdej wartości z zakresu zmian mierzonego parametru odpowiada określony sygnał wyjściowy, zmieniający się w sposób ciągły w zależności od zmian parametru wejściowego. Przykładem czujników analogowych są potencjometry, transformatorowe czujniki przemieszczeń liniowych o układzie różnicowym LVDT (ang. Linear Variable Differential Transformer) z przesuwanym rdzeniem, piezoelektryczne przetworniki siły i termistory. W przypadku czujników cyfrowych sygnał wyjściowy przedstawia wartości wielkości mierzonej w postaci ciągu sygnałów binarnych (pakietu stanów logicznych). Wiąże się to z próbkowaniem i kwantyzacją tego sygnału, w efekcie których funkcja przybiera postać schodkową (Skoczyński, W.).

Źródła:

Wielki słownik języka polskiego. Retrieved from: https://wsjp.pl/haslo/podglad/18808/czujnik

Internetowa Encyklopedia PWN. Retrieved from: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/czujnik;3889920.html

Skoczyński, W. (2019). Podstawowe charakterystyki sensorów. Napędy i Sterowanie, 21. Retrieved from: https://yadda.icm.edu.pl/baztech/element/bwmeta1.element.baztech-7bcb0353-9ec6-448d-8f9e-cc8325641a96