Antyteza

Środek stylistyczny polegający na łączeniu elementów przeciwstawnych znaczeniowo w celu wywołania silniejszego wrażenia (Wielki słownik języka polskiego).
Figura retoryczna polegająca na zestawieniu w jedną całość treściową 2 przeciwstawnych pojęć lub obrazów. Częsta w aforyzmach, sentencjach, przysłowiach, np. „lepiej z mądrym zgubić niż z głupim znaleźć. (Internetowa encyklopedia PWN).
Antyteza rozumiana jako figura organizująca myślenie teoretyka zarówno o przedmiocie badań, jak i o ich zakresie, mająca swoje źródła właśnie w biegunowym pojmowaniu rzeczywistości. Figura ta usytuowana została w szerokim polu refleksji: od strukturalizmu przez hermeneu-tykę po dekonstrukcjonizm. Odwołując się do myśli hermeneutycznej i koncepcji Jacques’a Derridy, profesor udowadniała, iż antyteza może funkcjonować nie tylko w formie mocno spolaryzowanych, statycznych układów binarnych (za pomocą któ-rych Henryk Markiewicz opisywał aspekty utworów literackich), ale też w ujęciu nastawionym na uzyskiwanie podobieństw (Ricoeurowskie bieguny tożsamości narracyjnej – idem, ipse) czy prowadzącym ku różnicy, nieoznaczającym jednak zantagonizowania, lecz pewną asymetrię i nierozstrzygalność antytetycznych porządków (Derridiańskie pojęcia aporii i différance) (Nazimek, J.).

Źródła:

⠀ 1. Wielki słownik języka polskiego. Retrieved from: https://wsjp.pl/haslo/podglad/102485/antyteza/5257423/w-literaturze

⠀ 2. Internetowa encyklopedia PWN. Retrieved from: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/antyteza;3870199.html

⠀ 3. Nazimek, J. (2017). Sprawozdanie z seminarium „Retoryczność teorii literatury. O figurach interpretacyjnych dyskursy komparatystyczne”, Częstochowa, 10 listopada 2016 roku. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica, 5(1), 262-266.