Електронний багатомовний

термінологічний словник

Electronic Multilingual Terminological Dictionary


Lingwistyka

Przyimek

Klasa wyrazów pomocniczych, łączących się zwykle z rzeczownikami lub zaimkami w przypadkach zależnych i tworzących z nimi określenia względem innych wyrazów (z czym, do domu); niektóre łączą się z przymiotnikami i przysłówkami (na dobre, na długo). (Internetowa encyklopedia PWN.).
Przyimek (łac. praepositio) – w ujęciu tradycyjnym to nieodmienna i niesamodzielna część mowy, która łączy się z innymi wyrazami i nadaje im określony sens. Na przykład rzeczownik stół tworzy z przyimkami wiele zestawień: na stole, o stole, za stołem, obok stołu, po stole, pod stołem, zza stołu, koło stołu, przy stole, ponad stołem, od stołu, ku stołowi. (Boksa, E.).
Przyimki w, z, ze w połączeniu z rzeczownikiem, przymiotnikiem lub liczebnikiem tworzą wyrażenia przyimkowe, np. z nudów, ze strachu, sklep z butami, zeszyt w kratkę, z piętnaście, ze sto, z milion. (Boksa, E.).
We współczesnych pracach językoznawczych przyimek traktowany jest przede wszystkim jako jednostka leksykalna, choć rzeczywiście nie spełnia wszystkich warunków wyrazu tekstowego. Nie tworzy bowiem samodzielnie wypowiedzenia, nie może zmienić pozycji względem rzeczownika w wyrażeniu przyimkowym. Ma jednak pewne cechy, które pozwalają uznać go za leksem. Do nich należy przede wszystkim możliwość wstawienia przymiotnika (zaimka) między nim a rządzonym rzeczownikiem. (Boksa, E.).
Przyimki stanowią klasę otwartą, uzupełnianą przez wyrazy samodzielne, i funkcjonują jako wykładniki stosunków semantyczno-syntaktycznych. Przyimek związany jest bowiem z faktami, o których mowa, odsyła nas do nich i łączy na oznaczanej przez siebie zasadzie: mogą to być relacje przyczynowo-skutkowe, celowe, warunkowe, lokatywne, temporalne itp. bądź też relacje oparte na prostym zestawieniu faktów. (Boksa, E.).

Źródła:

⠀ 1. Internetowa encyklopedia PWN. Retrieved from: https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/przyimek;3963843.html

⠀ 2. Boksa, E. (2021). Przyimek i jego użycie w pracach pisemnych osób dyslektycznych. Poradnik Językowy, (01), 24-33. Retrieved from: http://www.poradnikjezykowy.uw.edu.pl/wydania/poradnik_jezykowy.780.2021.01.pdf#page=24

Część mowy rzeczownik
Rodzaj gramatyczny m3
Pojedyncza
Mianownik Przyimek
Dopetniacz Przyimka
Celownik Przyimkowi
Biernik Przyimek
Narzednik Przyimkiem
Miejscownik Przyimku